kcepni@hotmail.com.tr

Zaman değişiyor, zamanın ruhu farklılaşıyor. İşletmeler de varlıklarını sürdürebilmek için kendilerini yeni zamanın şartlarına uydurmak zorunda.

Son 30 yılda yaşadığımız küreselleşme artık yerini yavaş ama emin adımlarla bölgeselliğe bırakıyor. Ancak geçmişte küresel entegrasyonun getirdiği girift ekonomik yapı oluşan sorunlarda bulaşıcılığı da arttırıyor ve hızlandırıyor. Bir zaman daha küresel ekonominin bünyesinde kalacak olan yüksek enflasyon beraberinde faiz artışları, kredi şartlarının sıkılaştırılması, işsizliğin yükselmesi, talep düşüklüğü, bireysel ve kurumsal ödeme sıkıntıları getiriyor. Önümüzdeki zamanda küresel ekonominin gidiş yönünü hissedebilmek önem kazanacak, makro-ekonomik analizlerin şirketlerin strateji belirlemesindeki rolü artacaktır.

Tek kutuplu küresel bir ekonomiden tekrar çift kutuplu bölgesel ekonomik alanlara dönüşüm jeopolitiğin şirket kararlarındaki önemini arttıracaktır. Hangi bölgede olunduğuna göre diğer ekonomik alanla ticaret yapmak zorlaşabilecek, oluşabilecek ithalat ve ihracat engellerine karşı tedarik ve pazar çeşitlemelerine gitmek elzem hale gelecektir. Farklı blokların farklı yaptırımlarına hazır olup, koruma almak önemli olacaktır. Dış kredi kaynaklarının ve yabancı yatırımın çeşitliği azalacak, belki de bazı finans ve yatırım olanakları değerlendirme dışı bırakılmak zorunda kalınacaktır.

Yurt dışı finansal alternatiflerinin sınırlanması nakit akışını çok daha yakından takip etmek zorunluluğunu getirecektir. Borçlanmalarda konjonktürü göz önüne alarak uzun vadeli-kısa vadeli, sabit veya değişken faizli kredi alternatifleri arasında doğru seçim yapılmalıdır. Bir başka konu da yabancı parayla kredi alırken mutlaka yeterli koruma mekanizmasının kurulmasıdır. Özellikle farklı ekonomik bloklara mal ihracatında alacak sigortası ihmal edilmemelidir. İçinde yaşadığımız dönemde birçok ülkede aynı zamanda oluşabilen politik gelişmeler ihracat alacaklarını, dış ülkelerdeki yatırımların varlığını riske atabilir. Yurt içinde bile müşteri alacakları sigorta edilebilir. Yurt içi tedarikçi ve müşterilerin finansal durumları hakkında dost şirketlerden bilgi sağlanabilir.

Ülkemizin son yıllarda yaşadığı politik ve ekonomik sıkıntılar sonu maalesef birçok yetenekli ve vasıflı eleman/yönetici yurt dışına kaçmaktadır. Çalışanlara yeni yetkinlikler kazandırmak için uygulanacak projeler elemanların elde tutulmasına katkı verecektir. Yetenek yeterince maddi olarak karşılığını bulmalıdır.

Birçok uzman kişinin beklentisi önümüzdeki zamanda devletle şirketlerin daha bir iç içe girip yakın çalışmalarıdır. Bu devletin şirketler üzerindeki etkisini arttıracak, zaman zaman politik baskı altında bırakacak bir faktör olarak karşımıza çıkacaktır-kapitalist ekonominin ruhuna aykırı da olsa. Dolayısıyla devletle beraberlikten şirket olarak en fazla yararı sağlamak/en az zararı yaşamak için karar vericilerle gerekli ilişkilerin kurulması önemli görülmelidir.

Ülkemizin bir deprem bölgesi olması, iklim değişikliyle sel gibi, yangın gibi tabi afetlerin daha fazla gündeme girmesi yatırım yaparken, faaliyetler sürerken yer seçimine dikkat etmek de artık daha bir önem kazanmıştır. Sadece pazara yakınlık, tedarik kaynağına yakınlık, lojistik avantajlar yer seçiminde artık yeterli değildir.