TİM DANIŞMANLIK
danismanlik@tim.com.tr
www.tim.com.tr

     Yaklaşık 30 yıldır bu piyasaların içindeyim. Bana en çok sorulan soru, bu oldu. Dolar ne olacak? İyi de, ne olacağını ben de bilmiyorum ki! Bana bu soru sorulduğunda kendi tecrübem ve tahmin yeteneğim çerçevesinde bir görüş belirtirim. Bazen doğru tahmin eder, bazen de yanılırım. Zaten, tüm tahminlerim tutsaydı, benim kişisel servetim ekonomi gazetelerine konu olurdu.

     1973 yılında Princeton Üniversitesi Profesörü Burton Malkiel bir önermede bulundu. Wall Street’te işlem gören hisse senetlerinin listesini bir duvara asın ve bir maymunun gözleri kapalı halde dart okları ile belirlediği hisseleri alın. Bir piyasa profesyonelinin önerdiği portföyden daha iyi performans sağlarsınız. Maymun deneyi olarak adlandırılan bu deney birçok defa test edildi ve doğru sonuçlar verdi. Yani demem o ki bana doları soruyorsunuz ya, inanın maymun benden daha iyi tahmin edebilir.

     Size bir anlaşma önerseler. Yazı tura atacağız, doğru bilirsen işletmenin mevcut varlığının 2 katını alacaksın, yanlış bilirsen elindeki tamamen gidecek. Ne derdiniz? Mantıklı bir insansanız cevabınız hayır olurdu. Ancak biliyormusunuz ki, adı yazı tura olmayan bu oyunu dövizin geleceğini tahmin etmeye çalışarak sürekli oynuyorsunuz.
     Konuyu getirmeye çalıştığım noktayı tahmin etmişsinizdir. Kur riski taşımak firmanız için önemli bir risktir. Bu riski yönetmeye çalışmayın! Peki ne yapabiliriz?
     Birçok ürün var. Bütünü bu yazıya sığmaz, sonraki yazılarda diğer ürünlerden de bahsetmek sözü vererek en çok bilinen ürün olarak “Forward” ile başlayalım.

Forward
     Bugünden, belirli bir vade için, belirli bir ürünün, belirli bir fiyattan alım ve satımı anlaşmasıdır. Miktar, ürün ve fiyata bugün karar verilir, vade geldiğinde anlaşma şartları yerine getirilir.
     Diyelim ki, ithalatçısınız, 90 gün sonra 1 milyon USD tutarında ithalat transferiniz var ve kurun ne olacağını bilemediğinizden endişe içindesiniz. Bugünkü verilerle,
     USD/TRL​​6,8000
     3 Aylık TL Faizi​%10
     3 Aylık USD Faizi ​%1
     olduğunu varsayalım. Bankaya gidip durumu aktardığınızda, banka şöyle bir hesap yapar. (Banka tarafından düşünüyorum) Nasıl olsa müşterim 3 ay sonra gelip benden 1 milyon USD’ı alacak. O halde kendisine teslim etmek üzere şimdiden gidip piyasadan USD alayım. Bu durumda, bugün piyasadan USD almak için TRL mevduat almalıyım, dolayısıyla bu maliyeti müşterime yansıtmalıyım. Bugün piyasadan aldığım USD’ı 3 ay boyunca vadesiz hesapta tutmak yerine 3 aylık kredi vereyim, dolayısıyla buradan da bir getirim olacak bu getiriyi de müşterime yansıtayım ki müşterimin maliyeti azalsın.

     O halde hesabı yapalım.
     ​​​Buradan çıkan sonuç 6,9526 olacaktır. Bu rakam bankanın size 90 gün sonrası için fiyatı verdiğinde sizin fiyatı kabul etmeniz durumunda kendi riskini ortadan kaldırabileceği başabaş fiyatıdır. Banka bu fiyatı hesapladıktan sonra size muhtemelen başabaş fiyatın üstünde, 6,96, 6,97 veya 7,00 gibi bir fiyat verecektir. Müşterinin banka için değeri, pazarlık yeteneği, müşterinin finans müdürünün konuya olan hakimiyeti bu fiyatın tespitinde önemli rol oynayacaktır.
    Unutmayın, bankadan alınan her fiyatın bir pazarlık payı vardır.

     Verilen fiyatta anlaşma sağlandığı takdirde, banka yukarıda sağladığım işlemleri (Mevduat al, aldığın mevduat ile spot piyasadan USD al ve aldığın doları kredi ver) yaparak kendi riskini kapatacak ve sizin de vade geldiğinde işlemi yapmanızı garanti etmek üzere sizinle bir sözleşme imzalayacak ve yaptığınız anlaşma miktarının belirli bir oranında teminat alacaktır. Teminat oranı da yine bankadan bankaya, müşteriden müşteriye değişen bir konudur.

     İthalat transferiniz için ihtiyacınız olan Doların fiyatını 6,95 civarından bağladıktan sonra akşam rahat çekilen uykunun değeri paha biçilmezdir.
     Sahi, dolar ne olacak?
     Son söz, tahmin tehlikelidir.