Yani olup biten her ne kadar dünün teknolojisi ve bugünün ürünleri üzerinden ticaret savaşları gibi görünse de aslında temelde yaşanan rekabet geleceği kimin nasıl şekillendireceği üzerine.

     Homo Sapiens kitabının yazarı Harari Davos’ta yatığı konuşmasında dijital diktatörlüklerden bahsediyordu. 20. yüzyılda parlamenter demokrasilerinin dikta rejimlerine göre daha başarılı olduğunu söyleyen Harari bunu demokrasi rejiminin çok merkezli veri analizine ve kullanımına izin vermesine bağlıyordu.

     Herşeyi bilen ve her konuda karara etkisi olan bir diktatör yerine her alanda uzmanların veriyi, bilgiyi en işi şekilde değerlendirip karar alıp uygulamaya sokmasının kesinlikle daha etkin bir sistem olduğunu açıkladıktan sonra, günümüzde büyük veri ve bunu kullanma kapasitesi olan bilgisayar gücü ile algoritmaların varlığı sonucunda belki de tek bir merkezden yapılacak değerlendirmelerin daha etkin sonuçlar vereceği bir döneme girdiğimizi dile getiriyordu.

     Makinaların ve algoritmaların derin öğrenme yeteneğinin bu kadar arttığı bir dönemde artık insanlığı bu bilgiyi derleme ve değerlendirme imkanı olan tek bir merkezden yönetilmesinin daha etkin olabileceği “dijital diktatörlükler dönemi başlıyor olabilir mi” diye soruyordu… Daha sonra verdiği bir röportajda da böylesi bir sisteme en yakın ülkenin Çin olduğunu tespit ediyordu.

     Günümüzde etkisini BATs (Baidu, AliBaba, Tangent) ile gösteren, yüz tanıma teknolojisi ile ulusal güvenlikte yeni bir dönem başlatan ve bütün bilgi akışını tek bir merkezden kontrol edebilen Çin bu alanda kontrol edilmesi çok zor bir güç haline gelmeye başladı diyebiliriz. Keza böylesi bir büyük verinin kullanımının hangi kurallara bağlanması, nasıl ve kim tarafından kontrol edilmesi gibi çok temel konuları daha çözemeden Çin’in bu alanda liderliğe oturuyor olması tabii ki başka Amerika olmak üzere bütün batı dünyasını endişeye sevk ediyor.

     Avrupa Birliği de tabii bu arada boş durmuyor. Yukarıda adı geçen hub ekonomisinde çok az sayıda şampiyon çıkarmış Avrupa, özellikle kullanıcıların ve tüketicinin haklarının korunması konusunda çok hassas. Veri, özellikle de big data, klasik ekonomi teorisinde üretim girdisi olarak yer bulmamış kavramlar. Oysaki günümüzde en değerli varlık bilgi, hem de büyük bilgi. Yani yeni düzenlemelerin hayat bulması şart.

     İşte AB bu konuda liderliği elden bırakmamak konusunda kesin kararlı. İşte bu bağlamda 24 Mayıs’ta yürürlüğe girecek Avrupa Birliği Veri Koruma Yönergesi – GDPR (EU General Data Protection Regulation) hepimizin hayatında önemli bir yer tutacak. Keza küresel bir yaptırım ön gören GDPR sayesinde hem Amerika hem de Çin merkezli oyuncular da benzer bir düzenlemenin bir parçası olacaklar.

     Peki bizde durum ne? Maalesef bütün bu yaşananlar üzerinde hiç etkisi olmayan bir ülke durumundayız. Ama iş dünyamızın her türlü yeni yaptırım durumunda yeni pazarlar kazanmak için ne kadar çevik tepkiler gösterdiğine tanık oluyorum. Dünya ticaretinde yaşanacak değişimler bizler için kısa vadede önemli fırsatlar doğuracaktır.

     Ancak aman dikkat, yapılan çok iddialı açıklamalar hep müzakere masasına oturmadan ortaya çıkıyor, müzakereler sonunda gerçek sonuçlar hep ilk konuşulandan farklı oluyor. Trump yönetiminin genel bir uygulaması diyebiliriz buna. Onun için her duyduğumuz haberi gerçek sanıp hızlı aksiyonlar almak bizi sıkıntıya sokabilir.

     Öte yandan özellikle teknoloji konusunda temkinli olmakta fayda var. Küresel anlamda kartların yeniden karıldığı bir dönemde performans ve maliyet kadar uyum, güvenlik ve sürdürülebilirlik önem kazanıyor. Ve tabii ki aslında bütün bunlar eğitim sistemimizi geliştirmek anlamında bize büyük imkanlar sunuyor. Teknolojik gelişmeler çizgisinde yarının iş dünyasının değişimlerine uyum sağlayabilecek insan kaynaklarını yetiştirmemiz çok önemli.
     Bütün bunların bizim hayatımı etkilemesi biraz zaman alabilir ancak şurası kesin: 24 Mayıs sonrası dijital dünyada önemli değişikliler bizleri bekliyor...